Herbelevingen en trauma verwerken
Een herbeleving. Man wat had ik er vorige week een! Het verraste mij volledig. En het was not funny!
Een herbeleving. Wat is dat?
Er zijn 2 variaties. Een positieve herbeleving en een negatieve herbeleving.
Wat ze beiden gemeen hebben is dat er altijd een trigger mee gemoeid is. Een mooi voorbeeld dat iedereen wel herkent is getriggerd worden door een geur. Een geur die je herinnert aan een moment in je verleden waarin het fijn en gezellig was. Bijvoorbeeld de geur van je oma’s vers gebakken appeltaart, of de geur van erwtensoep op een koude en gure dag als je thuiskomt of de geur van het eerste kopje koffie in de morgen. Dat zijn de leuke herbelevingen.
Zodra de trigger zich aandient, worden pijlsnel alle belevingen die hierbij horen door je lijf aangezet. Een fijn gevoel in je lijf, de herinnering aan je oma, die haar taart bakt in haar keuken, de glimlach om je mond, ontspannen lichaamshouding, het geluid van de muziek van haar oude radiootje. Het kan van alles zijn.
Dat geldt ook voor negatieve triggers die je herinneren aan gebeurtenissen die minder fijn waren. Dit zijn de triggers die je stresssysteem behoorlijk aan kunnen zetten op een moment dat je het niet verwacht. En dan op een niet fijne manier. Als dat gebeurt is dat een teken, dat het trauma wat je ooit meemaakte nog niet goed is verwerkt, dat je deze gestolde energie nog niet goed hebt kunnen afvoeren.
Ik las tijdens onze vakantie vorige week het boek: ‘De tijger ontwaakt’ van Peter A. Levine, die gaat over traumabehandeling met lichaamsgerichte therapie.
Een normale traumarespons is vluchten, vechten of bevriezen. Wat er vooral bij de ‘freeze-respons’ gebeurt is dat alle energie die vrijkomt op zo’n moment geen kant op kan. Je bevriest! Deze energie stolt in je lichaam als er na de gebeurtenis geen ruimte gegeven wordt aan het lichaam om terug te keren naar een normale activiteit van het zenuwstelsel. En dat gebeurt vaak. We mogen bijvoorbeeld niet boos worden, we moeten ‘flink’ zijn, stoppen met huilen, zoeken verdoving in alcohol of andere middelen of we ervaren geen weerklank uit onze omgeving. Post Traumatische Stress symptomen zijn dan het gevolg. Bij mij is dat een verhoogde spierspanning in mijn rug en benen, die regelmatig tot pijnlijke klachten leiden.
Even een stukje achtergrond bij mijn herbeleving van vorige week. 24 jaar geleden fietste ik met mijn man op een zaterdagnacht na een feestje naar huis. We hadden allebei een borrel op en hadden een toffe avond gehad. Onder de stationstunnel liep een groepje jongens ons tegemoet en bij het passeren trok een van hen mijn handtasje van mijn schouder. Ik stopte en werd boos. Mijn man had het niet direct in de gaten en stopte zo’n 30 meter verder op. Hij riep ook naar de jongens en voor ik het wist renden er 3 op hem af en begonnen op hem in te slaan en te trappen. Een 4e jongen hield mij tegen. Ik kon geen kant op. Mijn man was 3 maanden eerder geopereerd aan een tumor in de zenuwbaan van zijn ruggenwervel en was nog herstellende. Ze schopten en trapten hem en ik heb echt doodsangsten uitgestaan op dat moment. Ik dacht echt dat ze hem onherstelbaar zouden verwonden en hij verlamd zou raken na zoveel geweld op zijn kwetsbare rug. Na het gebeuren renden ze weg en zijn we naar huis gestrompeld en gefietst, voor zover dat nog lukte. Het voelde onwerkelijk wat ons was overkomen. De onmacht die ik voelde was met geen pen te beschrijven.
Mijn man was bont en blauw en we zijn ’s nachts nog naar het politiebureau gegaan en zelfs nog mee in de auto rond gereden of we de jongens nog konden vinden, maar natuurlijk waren ze allang gevlogen. Ik kan me herinneren dat ik in de politieauto alleen maar heb zitten huilen en dat ik door mijn tranen niet eens goed kon rondkijken. Ik heb me een hele tijd lang daarna onveilig gevoeld en dacht in elke jongen op straat een van de daders te herkennen.
En vorige week, 24 jaar later bevonden we ons in een hamburgerrestaurant in Zwitserland. Een klein stukje verderop in het restaurant zaten 3 mannen in een lounge hoekje te wachten tot hun tafel vrij zou komen. Op dat moment stapt er een groep van 5 mannen binnen, die blijkbaar de lounge hoek had gereserveerd. Ze tonen geen geduld en een paar van de mannen gaan er gewoon tussen zitten en proberen zo de 3 mannen te dwingen te vertrekken van ‘hun’ plek. Dat loopt uit de hand.
Er wordt over en weer geschreeuwd, geduwd en een van de mannen geeft een klap. Ik zie het allemaal gebeuren. Ik wil me er mee bemoeien om het te sussen, maar ik lijk vastgeplakt aan mijn stoel. De serveerster die het probeert te sussen krijgt een duw.
Mijn hartslag schiet omhoog en mijn handen trillen enorm. Ik wordt akelig in mijn buik en maag en als het personeel de groep uit elkaar heeft gehaald en de politie daarna ook nog binnenkomt, wil ik maar 1 ding en dat is weg! Geen toetje, geen koffie, ik wil weg. Mijn man moppert nog wat, dat hij niet eens zijn jas aan kan trekken en ik al bijna buiten ben.
In mijn hoofd ben ik weer bij de gebeurtenis onder de stationstunnel 24 jaar geleden. 100 meter van het restaurant voelt het veiliger, stop ik en geef alles wat ik voel de ruimte. Ik schok en kan niet stoppen met huilen en gelukkig zien mijn zoon en mijn man, dat het even heel serieus is wat er gebeurt. Ik voel warme armen om me heen en we lopen nadat de ergste huilbui voorbij is naar de auto. In de auto probeer ik te vertellen wat er gebeurde bij mij en de tranen blijven komen. Ik voel dat ik alles er moet laten zijn. Dat het oud zeer is wat hier naar boven komt en dat het nodig is, dat ik dit volledig toelaat. Deze energie die vastzat in mijn lijf kan nu eindelijk zijn ontlading voltooien. Mijn tijger ontwaakte.
De trigger was hier de uitstraling van de mannen, de afschuwelijk agressie die ik in hun ogen en houding zag en de machteloosheid die ik voelde.
Trauma zit niet tussen je oren. Het zit in je lijf. “Traumatische symptomen worden niet veroorzaakt door de gebeurtenis zelf. Ze komen voort uit het bevroren restant energie dat niet is opgeheven en ontladen: dit restant blijft in het zenuwstelsel gevangen, waar het ons lichaam schade toebrengt als we deze staat van onbeweeglijkheid of bevriezing niet kunnen afronden.” Aldus Peter Levine. En dat kan dus zelfs nog 24 jaar later gebeuren.
Ik voel me opgelucht, lichter, rustiger, meer gegrond. En dat dit mij gebeurde in de week nadat ik het boek gelezen had. Toeval bestaat niet….
Met diverse werkvormen, interventies en methodes help ik mensen met het verwerken van hun trauma’s en regelmatig coachen ik en mijn collega’s elkaar ook tijdens intervisies of uitwisselingen. Ik had dit trauma nog nooit aangepakt en bij een volgende gelegenheid ga ik deze zeker meenemen en van zijn laatste restje gestolde energie ontdoen.
Heb jij een heftige gebeurtenis meegemaakt, waarvan je vermoed dat je dit nog meesleept in je lijf? Neem gerust contact met me op.
Praktijk Chrit 